Visitaties 2020: mooie governance-cijfers voor kleine én grote corporaties

Woningcorporaties laten zich eens in de vier jaar visiteren. Een belangrijk onderwerp dat daarin uitgebreid aan de orde komt is de governance: de kwaliteit van de besturing, de maatschappelijke oriëntatie van de Raad van Commissarissen en de wijze waarop een corporatie zich tegenover belanghebbenden verantwoordt. Het gaat goed met de governance van het maatschappelijk presteren blijkt uit een analyse van SVWN. Op alle onderdelen liggen de gemiddelde cijfers boven de 7 en neemt het aantal onvoldoendes af. Iets dieper inzoomend is te zien dat de kleinere corporaties bezig zijn aan een inhaalslag. 

In 2020 zijn er 74 visitaties uitgevoerd, als volgt verdeeld over de verschillende grootteklassen. De gemiddelde beoordeling voor governance is een 7,2. Een lichte stijging ten opzichte van de in 2019 uitgevoerde visitaties met methodiek 6.0 (7,1). Ruim 70 procent van de corporaties scoort een 7 of hoger. Twee corporaties zijn beoordeeld met een 5,7. In beide gevallen krijgt de externe legitimatie en verantwoording een onvoldoende. 

Op de drie onderdelen van governance liggen de gemiddelde scores dicht bij elkaar. Op alle drie onderdelen van governance ligt de gemiddelde score boven de 7. Ten opzichte van 2019 is er op hoofdlijnen maximaal 0,1 punt verschil zichtbaar. De Besturing en de Maatschappelijke oriëntatie van de RvC worden hoger beoordeeld, de Externe legitimatie en verantwoording krijgt een lagere beoordeling.

Kleinere corporaties bezig met een inhaalslag

Grote corporaties (L, XL) worden al jarenlang op het gebied van governance beter beoordeeld dan kleinere (S, XS, XXS) corporaties. Waar voorheen een gapend gat zichtbaar was tussen deze twee groepen, komen deze scores steeds dichter bij elkaar te liggen. In 2020 scoorden de corporaties in de S-grootteklasse voor het eerste net zo goed als de grote corporaties, met vlak daarachter de XS-corporaties.

Het beeld dat uit de governance-analyse over 2019 - waarin de eerste resultaten de 6.0-visitaties zichtbaar zijn - naar voren is gekomen wordt daarmee versterkt: waar de beoordeling van de grote corporaties rond het meerjarig gemiddelde ligt laten de kleinere corporaties zien dat ze meer ruimte hebben voor verbetering én dat deze ruimte ook wordt aangegrepen. Het verschil in beoordeling tussen de grootteklassen is wederom kleiner geworden.

Opvallend in de scores over 2020 is dat de beoordeling van de middelgrote corporaties achter blijft bij de overige corporaties. Waar deze groep in 2019 gemiddeld een 7,1 scoorde is dit in 2020 een 6,8. Deze groep corporaties laat in tegenstelling tot de corporaties in de andere grootteklassen geen verbetering zien ten opzichte van de voorgaande visitatie in 2016. In de beoordelingen valt het op dat er in deze groep weinig corporaties zitten die hoger dan een 7 scoren.   

Het zit goed met de maatschappelijke oriëntatie van de RvC’s

De maatschappelijke oriëntatie van de RvC is met gemiddeld een 7,3 in 2020 het hoogst beoordeelde governance-onderdeel. De RvC’s laten wederom zien dat het goed zit met hun maatschappelijke oriëntatie. 86% van de RvC’s is beoordeeld met een 7 of hoger en 41% van de corporaties scoort zelfs een 8 of hoger. Er zijn in 2020 2 corporaties die beoordeeld zijn met een 9.

Pluspunten worden gegeven als de RvC haar maatschappelijke rol centraal stelt, zowel in haar eigen besluitvorming als in de verbinding met belanghouders van de corporatie. Er is sprake van een actieve houding; er wordt meegedacht en de RvC blijft door haar zichtbare aanwezigheid goed op de hoogte van wat er speelt in het werkveld. De toezichtsvisie heeft geen statisch karakter, maar wordt getoetst en beweegt mee met de maatschappelijke ontwikkelingen.

Vergelijking huidige en vorige visitatie

Als we per corporatie de scores van de voorgaande visitatie (in 2016) vergelijken met die in 2020 zien we op alle onderdelen van governance een duidelijke stijging ten opzichte van de visitatie vier jaar geleden.

Uit een inhoudelijke analyse blijkt dat de corporaties die een grote verbetering laten zien ( > 1 punt) actief aan de slag zijn gegaan met de verbeterpunten die de visitatiecommissie tijdens voorgaande visitatie heeft geconstateerd. In meerdere rapporten wordt genoemd dat de toezichtsvisie en het contact met de belanghebbenden van de RvC’s de afgelopen jaren is verbeterd. Corporaties die opmerkingen hebben gekregen over de externe legitimatie en verantwoording hebben hieraan gewerkt door de externe legitimatie te structureren, bijvoorbeeld door de terugkoppeling na contactmomenten explicieter te laten plaatsvinden.

Claudia Siewers, directeur SVWN: “In de stijgende lijn in de governancecijfers is duidelijk te zien dat leren door verantwoorden werkt. De aandacht voor goede governance van de sector blijkt opnieuw uit de stijgende gemiddelden in de sector. De XXS-corporaties maken een inhaalslag en komen zelfs boven het gemiddelde voor M-corporaties uit. Dat is een mooie prestatie en iets om trots op te zijn."

Albert Kerssies, directeur VTW:  “Heel mooi om te zien dat de governancescores van de gevisiteerde corporaties in 2020 zijn verbeterd t.o.v. 2019 en dat ook in vergelijking met de vorige visitaties de scores substantieel zijn verbeterd. We zijn met name trots op de constatering van de SVWN dat het goed zit met de maatschappelijke oriëntatie van de RvC’s. De VTW beweging Toezicht met Passie heeft dus merkbaar effect!

Ook goed om te lezen dat de toezichtvisie geen statisch karakter heeft, maar mee beweegt met de maatschappelijke ontwikkelingen. Ik ben daarom heel benieuwd wat de VTW-prijsvraag aan maatschappelijk georiënteerde Toezichtvisies gaat opleveren.”

▶ Bekijk de infographic
▶ Lees de volledige analyse

---