Netwerkvisitatie Thuis in de wijk laat andere manier van werken zien

Niet het ‘leren door verantwoorden’ van de corporatie, maar van een belangrijk netwerk waarin de corporatie participeert. Dat was de inzet van het netwerkvisitatie-experiment van Zayaz en Pentascope, met het netwerk ‘Thuis in de wijk’ als object én subject van visitatie.

De netwerkvisitatie van Thuis in de wijk vormde het tweede deel van een visitatie-experiment waaraan de woningcorporaties Tiwos uit Tilburg en Zayaz uit ‘s-Hertogenbosch, samen met visiterend bureau Pentascope en de Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN), vormgaven. Het eerste deel van het experiment bij PACT-West in Tilburg werd afgelopen zomer afgerond.

De netwerkvisitatie maakte inzichtelijk dat in Thuis in de wijk sprake is van ‘een andere manier van werken’ die effectief bijdraagt aan het wonen en leven van Bossche burgers.

Netwerkvisitatie organiseert reflectie en biedt inzichten voor ontwikkeling netwerk

Het is al langer duidelijk dat maatschappelijke waarde, verbetering van het wonen en leven van bewoners met onder meer maatwerkoplossingen, steeds meer tot stand komt door samenwerking van diverse partijen in een organisatienetwerk. Partijen, zoals woningcorporaties, kunnen het niet alleen; ze hebben elkaar en anderen nodig om complexe (of complex gemaakte) maatschappelijke vraagstukken, zoals armoede, leefbaarheid en duurzaamheid, op te pakken.

Dat inzicht bracht Zayaz ertoe om ditmaal geen corporatievisitatie maar netwerkvisitatie aan te gaan. In samenspraak met het netwerk werd Thuis in de wijk geselecteerd. In het experiment werd de grote meerwaarde van netwerkvisitatie goed zichtbaar: met elkaar gestructureerd stilstaan bij het functioneren en presteren van het netwerk, iets wat er in de dagelijkse gang van zaken gauw bij inschiet. De netwerkvisitatie organiseerde de gezamenlijke reflectie en waardering van deze ‘andere manier van werken’. En leverde waardevolle inzichten op over het functioneren en voor de ontwikkeling van het netwerk Thuis in de wijk, zoals:

• de constatering dat het netwerk een gedeelde en effectieve werkwijze hanteert voor het realiseren van maatwerk
• de brede maatschappelijke steun voor het netwerk van haar partners en de omgeving
• de noodzaak om in een volgende fase van ontwikkeling van het netwerk – de projectfase voorbij – de samenwerking en werkwijze uit te breiden en bestendigen (in de hele stad) en de resultaten op casusniveau te aggregeren en analyseren.

Daar kan het organisatienetwerk Thuis in de wijk goed mee vooruit. En het netwerk heeft al afspraken gemaakt voor het oppakken van de ontwikkelpunten.

Ook ontwikkeling netwerkvisitatie gevoed

In iedere ‘reguliere visitatie’ wordt het maatschappelijk presteren en functioneren van corporaties beoordeeld. Begeleid door een onafhankelijke en deskundige visitatiecommissie, kunnen belanghebbenden zich uitspreken over de corporatie en kunnen corporaties daarmee verantwoording afleggen en leren hun prestaties te verbeteren.

De netwerkvisitatie van Thuis in de wijk was allesbehalve regulier te noemen, maar stond als ontwikkelend experiment in het teken van de ontwikkeling van netwerkvisitatie. Ook daartoe leverde het talrijke belangrijke inzichten op en een aantal concrete (half)producten:

• visiteren van een organisatienetwerk vraagt een eigen benadering en methodiek die aansluit bij het functioneren en de ontwikkeling (fase) van organisatienetwerken en bij de specifieke kenmerken van een netwerk. Een eigensoortige methodiek, waarderingskader, proces/gesprek en rapport vormen daarvan zichtbare elementen. Het zou mooi zijn om het generieke kader samen met het netwerk voorafgaand aan de visitatie op maat te maken
• het is belangrijk om bij ‘echte’ netwerkvisitatie niet vanuit één van de partijen en domeinen te redeneren. Vertrekken vanuit gezamenlijke maatschappelijke opgaven helpt daarbij
• om goed zicht te krijgen in het functioneren van het netwerk is een vorm van ‘participatief visiteren’ – de visitatiecommissie loopt een tijdje mee met het netwerk - mogelijk interessant
• een bijzondere uitdaging betreft het betrekken van bewoners(organisaties) bij netwerkvisitatie, in hun hoedanigheid als doelgroep/ontvanger van de waarde van het netwerk en/of als deelnemer in of belanghebbende bij het netwerk.

Op deze manier visiteren van, in en met het netwerk stelt niet alleen eisen aan het gereedschap, de visitatiemethodiek, maar juist ook aan visitatoren en commissie. Het vraagt om kwaliteiten die verder reiken dan die van een auditor die een methodiek toepast: organiseren, schakelen, luisteren, open het gesprek ingaan, begeleiden van een groepsdialoog en kritische zelfreflectie, een variëteit in werkvormen inzetten, over grenzen van domeinen heen kunnen kijken, waarderen zonder te oordelen, enthousiasmeren, etc. Het netwerkvisitatie-experiment heeft laten zien dat dit er kan zijn.

Vervolg en informatie

Het netwerkvisitatie-experiment krijgt vervolg in een stevige evaluatie als basis voor de mogelijke ontwikkeling van netwerkvisitatie als instrument van ‘maatschappelijk leren (door verantwoorden)’ van en voor organisatienetwerken.

Meer informatie is te vinden op https://www.visitaties.nl/experimenten.

Het rapport van de visitatiecommissie is (binnenkort) te vinden op de websites van Zayaz en SVWN.

Voor vragen kunt u contact opnemen met:

Pentascope
Joos Jacobs
E-mail:  Joos.jacobs@pentascope.nl

Zayaz
Simone van Raak
E-mail: s.vanraak@zayaz.nl

Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN)
Paul Doevendans of Claudia Siewers
Tel. 06 12742235/ / E-mail: info@visitaties.nl

---