Governance bij Aw en in de visitatie: hetzelfde onderwerp met een verschillende benadering

De masterclasses voor visitatoren in april 2018 waren gewijd aan de governance-inspectie van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) in relatie tot de visitatiemethodiek: hoe kunnen visitatoren de resultaten van de governance-inspectie (brieven Aw) bij de visitatie inzetten, zodat de corporatie niet onnodig dubbel bevraagd wordt? Aanleiding daarvoor waren de afspraken die SVWN en Aw in het najaar van 2017 hebben gemaakt over timing, gebruiken van elkaars resultaten en de taakverdeling.  

De Aw heeft in de masterclasses haar beoordelingskader voor governance toegelicht. De Aw kijkt in de inspectie vooral naar de interne governance met de focus op risico’s. In de visitatie wordt langer teruggekeken dan de Aw doet (nl. 4 i.p.v. 2 jaar) en wordt niet alleen de interne governance, maar ook de externe legitimering en verantwoording onderzocht. Voorts kent de visitatie nog drie andere perspectieven naast governance: maatschappelijke prestaties, het oordeel van belanghebbenden en de keuzes rond de inzet van het vermogen.

Bij Zayaz, woningcorporatie in Den Bosch, zijn - bij wijze van experiment - het visitatiegesprek en het Aw-gesprek met de corporatie gezamenlijk uitgevoerd. Tijdens de masterclass deelden de visitatoren, de Aw-inspecteur en de vice-voorzitter van de RvC van Zayaz hun ervaringen met deze werkwijze. Besproken werden de accentverschillen in de insteek van het gesprek.

Het gezamenlijke gesprek pakte voor alle partijen verrassend en positief uit, waarbij de Aw-inspecteur aangaf dat er aspecten ter sprake kwamen die bij de eigen vraagstelling van de Aw waarschijnlijk niet aan de orde zouden zijn gekomen.

De visitatoren namen enkele Aw-brieven onder de loep. Er is enerzijds waardering voor de formulering van de Aw, anderzijds ook terughoudendheid vanwege de soms beperkte onderbouwing van de oordelen (de Aw-brieven zijn primair bedoeld voor bestuur en RvC, niet voor belanghebbenden). De Aw beschikt over informatie uit de fit- en propertest die de visitatiecommissie niet heeft. Daar staat tegenover dat de visitatiecommissie ook met belanghebbenden spreekt en naar de inhoudelijke prestaties kijkt, waardoor het gesprek met bestuur en RvC meer diepgang kan krijgen.

Geconcludeerd werd dat de Aw-brieven nuttig inspiratiemateriaal zijn voor de visitatoren, maar dat in de visitatie niet ‘blind gevaren’ kan worden op de bevindingen van de Aw.