Mercatus beleeft visitatieplezier

Visiteren volgens de bedoeling. Dat vormde de essentie en intentie van het visitatie-experiment van Mercatus. De corporatie uit de Noordoostpolder nam daarmee, samen met visiterend bureau Pentascope, deel aan de SVWN-visitatie-experimentronde ‘Rijker visiteren voor meer impact’. Het werd een rijk experiment, met waarde voor de corporatie, de omgeving en voor de ontwikkeling van visitatie. En, niet onbelangrijk: een visitatie met plezier!

Een boeiend evaluatiegesprek van corporatie, visitatiecommissie en speciale gast Wouter Hart¹ zorgde voor een rijke opbrengst.

Visitatie volgens de bedoeling

Natuurlijk, ook Mercatus was weer toe aan de vierjaarlijkse visitatieverplichting. Maar in plaats van een verplicht nummer wilde Mercatus de visitatie aangrijpen om intern en extern te toetsen in hoeverre ze werkt volgens en aan de bedoeling. Die bijzondere vraagstelling, geïnspireerd door het gedachtegoed van Wouter Hart, ging gepaard met een bijzondere inrichting van de visitatie: met de (sociaal-maatschappelijke) effecten als belangrijke referentie, aan de hand van een exemplarisch project en in een open, verdiepende dialoog met belanghebbenden en medewerkers. En met een bijzondere rapportage in de vorm van een ‘rapposter’.

Bij elkaar zorgden deze elementen voor een grote ervaren meerwaarde van deze experimentele visitatie-aanpak, bij corporatie en partners. “Deze visitatie was veel rijker en leuker dan normaal”, zo stelde Ton Beurmanjer, bestuurder van Mercatus die op 1 juni jl. afscheid nam van de corporatie. “We deden deze visitatie omdat we het zelf graag wilden, vanwege de inspiratie en het enorme leereffect voor de corporatie: voeding voor onze visie, voor ons werken en samenwerken, voor onze houding en sturing. Ontzettend leerzaam!” Voorzitter van de visitatiecommissie Germa Reivers vult aan: “De visitatie laat ook de uitdagingen zien waar Mercatus voor staat. Die liggen natuurlijk op het gebied van wonen, maar ook in de manier waarop de corporatie haar visie vertaalt in beoogde maatschappelijke effecten en daarop stuurt. Ook de zeer compacte rapportage, in de kern 15 pagina’s en een poster, is pure winst. De kans dat partijen dit gaan lezen is aanzienlijk groter en daarbij is ook de documentatielast voor alle partijen minder. Met andere woorden: ‘less is more’!”

Een grote uitdaging zat ook in de focus van de visitatie: kun je aan de hand van een project een goed beeld krijgen van het maatschappelijk functioneren en presteren van de corporatie als geheel? Uit dit visitatie-experiment lijkt dat ‘onder voorwaarden’ mogelijk. Die voorwaarden hebben te maken met een goede en gedragen keuze van een ‘exemplarisch’ project, de regelmatige toets bij belanghebbenden of de inzichten en beelden over Mercatus herkenbaar zijn en of de uitkomsten van de visitatie representatief zijn voor Mercatus als geheel.

Ontwikkeling visitatie

In iedere visitatie wordt het maatschappelijk presteren en functioneren van corporaties beoordeeld.  Begeleid door een onafhankelijke en deskundige visitatiecommissie, kunnen belanghebbenden zich uitspreken over de corporatie en kunnen corporaties daarmee verantwoording afleggen en leren hun prestaties te verbeteren. Die essentie bleef ook in het visitatie-experiment van Mercatus en Pentascope overeind.

Bovendien leverde het visitatie-experiment van Mercatus en Pentascope waardevolle inzichten op voor de ontwikkeling van visitatie. Zo liet het zien dat maatwerk in visitatie, zoals visitatie met focus aan de hand van een project, ‘onder voorwaarden’ mogelijk is en meerwaarde kan opleveren. Het liet zien dat er ook voor visitatie als instrument grote uitdagingen én kansen liggen: dichterbij de bedoeling (beoogd maatschappelijke effecten) van de corporatie komen; naast inzicht in resultaten ook zicht op het lerend vermogen van de corporatie bieden; compacter, kwalitatiever en visueler rapporteren met gebruik van meerdere media; ruimte bieden in de manier van visiteren zolang de bedoeling en essentie van visitatie recht worden gedaan. En: zorgen voor visitatieplezier!

Vervolg en informatie

Momenteel vinden diverse lokale visitatie-experimenten plaats in het kader van ‘rijker visiteren’ en ‘netwerkvisitatie’. De ervaringen in deze experimenten worden het komend jaar geïnventariseerd en geëvalueerd en de uitkomsten ervan worden betrokken bij de verdere ontwikkeling van visitatie.

Meer informatie is te vinden op https://www.visitaties.nl/experimenten.

Het rapport van de visitatiecommissie is te vinden op de websites van Mercatus en SVWN.

Voor vragen kunt u contact opnemen met:

Pentascope
Germa Reivers
Tel. 06 – 200 193 40 | email: germa.reivers@pentascope.nl

Mercatus
Engelbert Nikkels
Tel. 0527 – 635573 | email: e.nikkels@mercatus.nl

Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN)
Paul Doevendans of Claudia Siewers
Tel. 030 – 7210780 | email: info@visitaties.nl

¹ Auteur van ‘Verdraaide Organisaties’ en ‘Anders vasthouden’