Levendig gesprek over visitatie nieuwe stijl
Gisteren sprak SVWN met commissarissen, huurdersvertegenwoordigers, wethouders en corporatiebestuurders over de vernieuwing van de visitatie van woningcorporaties. Dat gebeurde aan de hand van de recent uitgebrachte position paper van SVWN en de ervaringen uit visitatie-experimenten. Visitatie als peilstok voor de maatschappelijke prestaties blijkt zeer de moeite waard!
SVWN organiseert dit najaar een aantal gesprekken over ‘visitatie nieuwe stijl’. We willen toetsen of de voorstellen voor vernieuwing kunnen rekenen op steun bij stakeholders en gebruikers van de visitatiemethodiek. Op 20 november waren we te gast bij Mitros in Utrecht om onder leiding van Cees Oosterwijk, voorzitter van de begeleidingscommissie van de visitatie-experimenten, in gesprek te gaan over de nieuwe koers van SVWN. Hedy van den Berk (Havensteder) en Mirjam Kräwinkel (WoCom) vertelden over de recente visitatie van hun corporatie waarin een aantal innovaties zijn beproefd.
In de vernieuwingsvoorstellen krijgen lokale stakeholders een nog grotere rol en wordt de visitatie efficiënter, ontdaan van doublures met andere instrumenten, en uitdagender voor corporaties. De maatschappelijke betekenis van corporaties is groot. Daarom krijgt ‘public value’ een grote en centrale rol krijgt in de vernieuwde visitatiemethodiek: het onderzoek naar de bijdrage van de corporatie aan maatschappelijke waarde. Daarbij wordt het functioneren van de ‘lokale driehoek’ (corporatie, gemeente, huurders) nadrukkelijk betrokken. Corporaties leggen met de visitatie maatschappelijk verantwoording af, maar het accent komt meer te liggen op het leren met het oog op de toekomst,
Tijdens het gesprek bleek dat voorgestelde ontwikkelingsrichting in grote lijnen op instemming kan rekenen. Het ‘ontdubbelen’ wordt toegejuicht, evenals de uitdrukkelijke aandacht in visitatie voor de samenwerking met andere (lokale) partijen. Enkele reacties:
“Visitatie is een goed leermiddel voor het functioneren van de lokale driehoek.” (raadslid)
“Behoud het instrument voor decentraal toezicht op corporaties: prikkels binnen de lokale gemeenschap houden!” (visitator)
“Goed dat SVWN de overlap met het werk van Aw en WSW uit de visitatiemethodiek haalt en de aandacht concentreert op maatschappelijke resultaten en de relatie met lokale stakeholders.” (corporatiebestuurder)
“Wat we als huurders belangrijk vinden, is dat we ons uit kunnen spreken over de betrouwbaarheid en de transparantie van de corporatie.“ (huurder)
“De corporatie doet meer dan wat in de prestatie-afspraken staat; dat moet ook gezien en gewaardeerd worden!” (corporatiebestuurder)
“Visitatie houdt de RvC een spiegel voor en trekt ze uit de waan van het kwartaal.” (commissaris)
Duidelijk werd dat het de moeite waard is en blijft om met visitaties de peilstok in het maatschappelijk presteren te blijven steken. Er werden voorbeelden genoemd van corporaties waar de ellende nu minder groot was geweest als ze de visitatie niet hadden ontweken. Zeker de kleinere corporaties gebruiken de visitatie als een advies en richten hun processen en bedrijfsvoering er op in. Introductie van een tussentijdse quick scan kan daarom zinvol zijn, zo gaven aanwezigen ons mee. Andere suggesties die zij deden: de visitatie mag kwalitatiever worden waar het om oordeelsvorming gaat, al moet er wel voldoende feitelijke basis (prestaties) blijven. Weghalen van doublures met andere toezichthouders is prima, maar onderzoek anderzijds waar de lacunes in het toezicht zitten die de visitatie juist wèl bestrijkt. Aandacht voor de lokale driehoek is goed; tegelijk er zijn ook veel andere netwerken waarin de corporatie samenwerkt; maak het mogelijk om ook die in visitatie te onderzoeken, waarbij variatie mág. Er werd ook aandacht gevraagd voor de belasting van sommige stakeholders: worden ze niet te veel bevraagd over het functioneren van instanties van wie zij stakeholder zijn?
SVWN introduceert binnenkort een tussentijdse wijziging van de visitatiemethodiek (methodiek 5.1), waarin een aantal vernieuwingen (’quick wins’) zijn verwerkt, zoals het verwijderen van doublures met het toezicht door Aw en WSW en het meer aansluiten bij lokale prestatie-afspraken. In 2019 wordt verder geëxperimenteerd met de visitatie van de corporatie in het lokale woonnetwerk. Dat alles vormt de opmaat voor methodiek 6.0 waarin ‘public value’ centraal staat.
