Experiment Portaal: Als visitatie bijdraagt aan goed samenleven

Onder die noemer, geïnspireerd op de titel van haar ondernemingsplan ‘Bijdragen aan goed samenleven’, nam woningcorporatie Portaal, samen met visiterend bureau Pentascope, deel aan de SVWN-visitatie-experimentronde ‘Rijker visiteren voor meer impact’. En hoewel de titel wel heel ambitieus aandoet, maakte Portaal met deze experimentele visitatie aannemelijk dat het zo kan werken: in een krachtige, lerende dialoog met het netwerk samenwerken aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Het kan écht!

Visitatie als maatschappelijk leerproces

Portaal en Pentascope kozen ervoor in elke regio één opgave centraal te stellen. Met die focus vonden verdiepende gesprekken plaats waaraan belanghebbenden en partners als ook medewerkers van Portaal deelnamen. De combinatie van focus en verdiepende dialoog zorgde voor zowel Portaal als haar belanghebbenden voor toegevoegde waarde. Omdat in de gesprekken vooral werd teruggekeken om vooruit te kijken, kreeg de visitatie het karakter van een collectief maatschappelijk leerproces, met een goed fundament voor vervolggesprekken en -acties als opbrengst. Om die opbrengst te borgen en stimuleren wordt over pakweg een half jaar bovendien een ontwikkelgesprek tussen corporatie en visiterend bureau gevoerd. Met recht daarom een rijke visitatie met alle kansen voor een mooie impact.

Extra aandacht voor huurdersbetrokkenheid

Experimenteel was zeker ook de bijzondere betrokkenheid van de regionale en centrale huurdersorganisaties bij de visitatie. Ze werden betrokken bij de keuze van het visiterend bureau en van de te bespreken thema’s. De huurdersorganisaties namen deel aan vrijwel alle gesprekken en waren volop in de gelegenheid zich uit te spreken over Portaal, hun relatie met de corporatie en hun invloed op het beleid. De beoogde 360-graden feedback met de huurdersorganisaties bleek nog een brug te ver, maar een maatschappelijke reactie vanuit de huurdersorganisaties op de visitatie en het rapport ligt in het verschiet.

Leer- en verbeterpunten voor visitatie

Gelukkig ging – het is per slot van rekening een experiment – niet alles goed. En juist dan valt er iets te leren voor de organisatie van visitatie, hier een gecombineerd team van Pentascope en Portaal. De complexiteit en nieuwigheid van deze visitatie had achteraf een strakkere regie verdiend; en kreeg die gaandeweg de visitatie ook. Het is dan goed om te zien dat het gegeven dat het om een visitatie gaat daarbij extra gewicht in de schaal legt: mensen doen hun uiterste best om erbij te zijn. Toch lukte het niet overal om alle gewenste stakeholders op hetzelfde moment aan tafel te krijgen. Drukke agenda’s van belangrijke deelnemers vormden een risico voor de voorziene collectieve dialogen. De werkwijze om met een combinatie van RvC, bestuur, management en strategie een stevig gesprek over de governance te voeren, is ongewoon en vraagt om het creëren van een veilige omgeving.  Dat is gedaan door met alle deelnemers vooraf aan het gesprek persoonlijk contact te leggen.

Ontwikkeling visitatie: methodiek 7 en verder

In een visitatie wordt het maatschappelijk presteren en functioneren van corporaties beoordeeld volgens een vaste methodiek. Begeleid door een externe, onafhankelijke en deskundige visitatiecommissie, spreken belanghebbenden en de commissie zich uit over de corporatie en kunnen corporaties daardoor verantwoording afleggen en leren hun prestaties te verbeteren. Die essentie blijft ook in het visitatie-experiment van Portaal en Pentascope overeind.

Het visitatie-experiment vond overigens nog plaats als onderdeel van de voorgaande beoordelingsmethodiek 6.0. Maar de opzet van het experiment, de gevoerde verdiepende en lerende dialogen en de vormgeving van het rapport passen goed in de ontwikkeling van visitatie die sinds begin 2023 met de nieuwe methodiek 7 tot stand is gebracht.

Vervolg en informatie: experimenteer mee!

Momenteel worden de laatste visitatie-experimenten in het kader van ‘rijker visiteren’ geëvalueerd en afgerond. Veel van de inzichten uit deze experimentronde hebben al een vertaling gekregen in de nieuwe visitatiemethodiek 7, maar nieuwe inzichten blijven de ontwikkeling van visitatie voeden. Bovendien worden momenteel nieuwe visitatie-experimenten op de thema’s huurdersbetrokkenheid en netwerken voorbereid. SVWN blijft experimenteren met visitatie, dus doe mee!

Meer informatie is te vinden op https://www.visitaties.nl/experimenten.

Het rapport van de visitatiecommissie is te vinden op de websites van Portaal en SVWN.

Vragen?

Voor vragen over de visitatie en het experiment kunt u contact opnemen met:

Pentascope
Joos Jacobs
Tel. 06 12248350/E-mail: joos.jacobs@pentascope.nl

Portaal
Willem ten Teije
Tel. 06 51129392/E-mail: willem.t.teije@portaal.nl

Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland
Paul Doevendans of Claudia Siewers
Tel. 06 12742235/E-mail: info@visitaties.nl